برای مشاهده ی فیلم سرداب حضرت ابوالفضل علیه السلام  اینجا کلیک کنید.

 من امروز چند جمله ذکر مصیبت کنم. البته شما از ساعتى پیش این‏جا بوده‏ اید؛ ذکر مصیبت کرده‏ اند و شنیده ‏اید. این روزها هم در همه مجالس و محافل، ذکر مصیبت است. امروز، روز تاسوعاست و رسم بر این است که در این روز، گویندگان و نوحه‏ سرایان، راجع به شهادت اباالفضل العبّاس علیه السلام روضه بخوانند. آن‏طور که از مجموع قراین به دست مى ‏آید، از مردان رزم‏ آور - غیر از کودک شش ماهه، یا بچه یازده ساله - اباالفضل العبّاس علیه السلام آخرین کسى است که قبل از امام حسین به شهادت رسیده است؛ و این شهادت هم باز در راه یک عمل بزرگ - یعنى آوردن آب براى لب‏تشنگان خیمه‏ هاى اباعبداللَّه الحسین  علیه السلام - است.

در زیارات و کلماتى که از ائمه علیهم‏ السّلام راجع به اباالفضل العبّاس علیه السلام رسیده است، روى دو جمله تأکید شده است: یکى بصیرت، یکى وفا.

بصیرت اباالفضل العبّاس کجاست؟ همه یاران حسینى، صاحبان بصیرت بودند؛ اما او بصیرت را بیشتر نشان داد. در روز تاسوعا، مثل امروز عصرى، وقتى که فرصتى پیدا شد که او خود را از این بلا نجات دهد؛ یعنى آمدند به او پیشنهاد تسلیم و امان‏نامه کردند و گفتند ما تو را امان مى‏ دهیم؛ چنان بر خورد جوانمردانه‏ اى کرد که دشمن را پشیمان نمود. گفت: من از حسین جدا شوم؟! واى بر شما! اف بر شما و امان‏ نامه شما!

نمونه دیگرِ بصیرت او این بود که به سه نفر از برادرانش هم که با او بودند، دستور داد که قبل از او به میدان بروند و مجاهدت کنند؛ تا این‏که به شهادت رسیدند. مى‏ دانید که آنها چهار برادر از یک مادر بودند: اباالفضل العبّاس علیه السلام- برادر بزرگتر - جعفر، عبداللَّه و عثمان. انسان برادرانش را در مقابل چشم خود براى حسین‏ بن‏ على قربانى کند؛ به فکر مادر داغدارش هم نباشد که بگوید یکى از برادران برود تا این‏که مادرم دلخوش باشد؛ به فکر سرپرستى فرزندان صغیر خودش هم نباشد که در مدینه هستند؛ این همان بصیرت است.

وفادارى حضرت اباالفضل العبّاس علیه السلام هم از همه جا بیشتر در همین قضیه وارد شدن در شریعه فرات و ننوشیدن آب است. البته نقل معروفى در همه دهانها است که امام حسین علیه ‏السّلام حضرت اباالفضل علیه السلام را براى آوردن آب فرستاد. اما آنچه که من در نقلهاى معتبر - مثل «ارشاد» مفید و «لهوف» ابن‏ طاووس - دیدم، اندکى با این نقل تفاوت دارد.

که شاید اهمیت حادثه را هم بیشتر مى ‏کند. در این کتابهاى معتبر این‏طور نقل شده است که در آن لحظات و ساعت آخر، آن‏قدر بر این بچه‏ ها و کودکان، بر این دختران صغیر و بر اهل حرم تشنگى فشار آورد که خود امام حسین علیه السلام و اباالفضل علیه السلام با هم به طلب آب رفتند. اباالفضل تنها نرفت؛ خود امام حسین هم با اباالفضل علیه السلام حرکت کرد و به طرف همان شریعه فرات - شعبه ‏اى از نهر فرات که در منطقه بود - رفتند، بلکه بتوانند آبى بیاورند.

این دو برادر شجاع و قوى ‏پنجه، پشت به پشت هم در میدان جنگ جنگیدند. یکى امام حسین در سن نزدیک به شصت سالگى است، اما از لحاظ قدرت و شجاعت جزو نام‏آوران بى‏ نظیر است. دیگرى هم برادر جوان سى ‏وچند ساله‏ اش اباالفضل العبّاس علیه السلام است، با آن خصوصیاتى که همه او را شناخته‏ اند. این دو برادر، دوش به دوش هم، گاهى پشت به پشت هم، در وسط دریاى دشمن، صف لشکر را مى ‏شکافند.

براى این‏که خودشان را به آب فرات برسانند، بلکه بتوانند آبى بیاورند. در اثناى این جنگِ سخت است که ناگهان امام حسین علیه السلام احساس مى کند دشمن بین او و برادرش عباس فاصله انداخته است. در همین حیص و بیص است که اباالفضل علیه السلام به آب نزدیکتر شده و خودش را به لب آب مى ‏رساند. آن‏طور که نقل مى ‏کنند، او مشک آب را پر مى ‏کند که براى خیمه‏ ها ببرد. در این‏جا هر انسانى به خود حق مى ‏دهد که یک مشت آب هم به لبهاى تشنه خودش برساند؛ اما او در این‏جا وفادارى خویش را نشان داد.

اباالفضل العبّاس  علیه السلام وقتى که آب را برداشت، تا چشمش به آب افتاد، «فذکر عطش الحسین»؛ به یاد لبهاى تشنه امام حسین علیه السلام، شاید به یاد فریادهاى العطش دختران و کودکان، شاید به یاد گریه عطشناک على ‏اصغر افتاد و دلش نیامد که آب را بنوشد. آب را روى آب ریخت و بیرون آمد. در این بیرون آمدن است که آن حوادث رخ مى ‏دهد و امام حسین علیه ‏السّلام ناگهان صداى برادر را مى ‏شنود که از وسط لشکر فریاد زد: «یا اخا ادرک اخاک».

خطبه‏ هاى نماز جمعه تهران 26/1/1379